Stwierdzenie nabycia spadku

Znaczenie

  • postępowanie mające na celu stwierdzić kto dziedziczy po zmarłym (spadkodawcy) i jakie są udziały spadkowe poszczególnych osób w tzw. masie spadkowej – to pierwszy etap niezbędny do przeprowadzenia całego postępowania spadkowego;
  • w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku nie ustala się komu przypadają określone składniki majątkowe, a ustala się wyłącznie ułamkowo kto w jakim zakresie staje się spadkobiercą po zmarłym;
  • stwierdzenie nabycia spadku należy przeprowadzić w każdym przypadku – nawet, jeśli jest pewność co do tego, że jest wyłącznie jeden spadkobierca – dopiero po stwierdzeniu nabycia spadku spadkobierca może wykazać swoje prawo;

Przebieg

  • ustalenie kręgu spadkobierców ustawowych po zmarłym (Sąd lub notariusz ustala m. in. czy zmarły był w związku małżeńskim, czy miał dzieci małżeńskie i pozamałżeńskie, czy po zmarłym dziedziczą inne osoby (rodzeństwo, dalsi krewni);
  • ustalenie, czy zmarły sporządził jeden lub więcej testamentów i czy testamenty te są ważne;
  • ustalenie, czy spadkobranie w określonej sprawie ma odbyć się na podstawie testamentu czy na podstawie ustawy;
  • ustalenie, czy spadkobiercy, którzy nie odrzucili spadku, nabywają go wprost czy z dobrodziejstwem inwentarza;
  • rozdysponowanie całej masy spadkowej na określone osoby tak, by cały spadek komuś przypadł (np. 1/2 masy spadkowej dla żony, ¼ dla ojca zmarłego, ¼ dla matki zmarłego);

Skutek

  • masa spadkowa ujęta jako abstrakcyjna całość zostaje podzielona pomiędzy konkretnie wskazane osoby (spadkobierców);
  • możliwe staje się dysponowanie majątkiem spadkowym przez spadkobierców i aktualizuje się odpowiedzialność za długi spadkodawcy;
  • otwiera się możliwość dokonania działu spadku: ugodowego bądź w przypadku braku porozumienia na drodze postępowania sądowego.

Alternatywa - akt poświadczenia dziedziczenia

  • alternatywa dla sądowego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku;
  • tryb uproszczony, możliwy dla określonych, nieskomplikowanych stanów faktycznych.
  • zgon spadkobiercy nie mógł nastąpić przed 01 lipca 1984 r.;
  • akt poświadczenia dziedziczenia po zmarłym nie był jeszcze sporządzony ani nie sporządzono postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym;
  • konieczna jednoczesna obecność wszystkich spadkobierców ustawowych i testamentowych przy sporządzaniu aktu poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem;
  • konieczny brak wątpliwości notariusza co do istnienia dalszych spadkobierców ustawowych lub istnienia innych, nieujawnionych testamentów.